6 Mayıs 2010 Perşembe

Piyes Yazma Sanatı-Lajos Egri /3

4. Karakterin Gelişimi: Doğadaki her şey -insan varlığı da- o şeylerle birlikte değişir. On yıl önce cesur olan bir insan, birçok nedenlerden ötürü, bugün korkağın biri haline gelmiş olabilir. Söz konusu nedenlerden birini şöyle sıralayabiliriz: Yaşlılık, fiziksel çöküntü, parasal durumda meydana gelen değişiklik (geçirilmiş bir kaza, hayal kırıklıkları B.P.Ç)
Bir karakter kimliğini çatışma sırasında ortaya koyar; çatışma bir kararla başlar; karar ise, piyesinizin dayandığı önermeden doğar. Karakterin kararı zorunlu olarak bir başka kararı, söz konusu karaktere karşı veya düşman olan karakterin kararını harekete geçirir. Piyesi, önceden saptanan yol boyunca yürütüp varış noktasına ulaştırarak yazgısını belirleyen de bu birbirinden doğan kararlardır. Önceden saptanan yol, piyesin dayandığı önermedir. Piyesin yazgısı ise, bu önermenin kanıtlanmasıdır.
Hangi yazın türünden olursa olsun, temel bir değişim sürecinden geçmeyen karakter kötü çizilmiş bir karakterdir.
İnsan, basit de olsa, bir karar vermeden önce çeşitli baskıların sürecinden geçmektedir; bu baskıların başlıcaları fizyolojik, sosyolojik ve psikolojik grupta toplanabilir. Bu üç baskı gücünden sayısız bileşimler meydana getirebilirsiniz.
Gelişim bir karakterin içine düştüğü çatışmada, o çatışmaya gösterdiği tepkidir.

5. Karakterin İstenç Gücü: Zayıf karakter bir piyesin üstlendiği çatışma yükünün altından kalkamaz. Başlangıçta zayıf olduğu halde olaylar ilerledikçe güçlenen bir karakterle yola çıkabiliriz ya da tam tersi, başlangıçta güçlü olduğu halde, uğradığı çatışmalar nedeniyle giderek zayıflayan bir karakterle işe girişebiliriz. Bu ikinci olasılıkta önemli olan nokta, söz konusu güçlü karakterin, olayların içinden güçsüzleşerek geçmesi ve giderek ezilip aşağılanmaya bile katlanabilecek güçte olması gerektiğidir.
Zayıf karakter nedir? Zayıf karakter, savaşma gücünden yoksun karakterdir. Gerçekten zayıf karakter yapısına sahip kişi, baskıyı yeterince hissetmediği için ya da herhangi bir sebeple savaşmaya gerek görmeyen/eyleme geçme kararını veremeyen kişidir.
Güçlü karakter nedir? Çelişki, çatışmanın özüdür ve bir karakter, amacına ulaşma uğrunda kendi içsel çelişkilerini yenebildiği zaman, biz ona güçlü karakter deriz.

6. Olaylar Örüntüsü ya da Karakter Hangisi? Yazar ilkin eylemi planlamamış olsa da, her büyük yazınsal yapıt karakterden doğup gelişir. Karakterler yaratılır yaratılmaz, egemenliği ve önceliği ele geçirirler; bu yüzden de eylemi, onlara uyacak şekilde yeniden biçimlendirmek zorunluluğu başgösterir.
"Piyes yazarı, yaratacağı her durumdan önce, kendisine şu üç soruyu sormalıdır: Ben ne yapmalıyım? Ötekiler ne yapmalı? Yapılması gereken nedir?" George P. Baker

Bir durumda ne yapılması gerektiğini, o durumu yaratan karakterden başka herkese sormaya kalkmak garip olmaz mı? Niye karaktere sorulmuyor? Yapılması gerekeni herkesten daha iyi bilme durumunda olan odur. Olaylar örüntüsünü karakter yaratır, karakteri olaylar örüntüsü değil. Sonuç olarak ikisi de birbiri olmadan var olamazlar.

Hiç yorum yok:

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...